قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و دلیل اصلی این محبوبیت میزان بالای کافئین موجود در آن است. کافئین به‌عنوان یک محرک طبیعی انرژی‌بخش عمل می‌کند. بااین‌حال، بسیاری از افراد به دلیل نیازهای پزشکی یا ترجیحات فردی تمایل دارند مصرف کافئین را محدود کنند. قهوه بدون کافئین یا دیکَف (Decaf) یک گزینه عالی برای این افراد است. در این مطلب به بررسی نحوه تولید قهوه بدون کافئین، مزایا، طعم و اینکه آیا واقعاً عاری از کافئین است یا خیر، خواهیم پرداخت.
روش‌های تولید قهوه بدون کافئین
فرآیند حذف کافئین از دانه‌های قهوه سبز (دانه‌های قهوه‌ای‌نشده) انجام می‌شود. این فرآیند چالش‌برانگیز است زیرا باید بدون اینکه عطر و طعم قهوه تغییر زیادی کند، کافئین را حذف کرد. روش‌های اصلی حذف کافئین شامل استفاده از حلال‌های شیمیایی، دی‌اکسید کربن مایع (CO₂) و آب همراه با فیلترهای خاص است. در ادامه به توضیح این روش‌ها می‌پردازیم:
روش‌های مبتنی بر حلال شیمیایی
بیشتر قهوه‌های بدون کافئین با استفاده از حلال‌های شیمیایی تولید می‌شوند زیرا این روش ارزان‌تر است. این روش به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌شود:
روش مستقیم: در این روش، دانه‌های قهوه بخار داده شده و سپس در حلال شیمیایی (مانند متیلن کلراید یا اتیل استات) خیسانده می‌شوند. این حلال به کافئین متصل شده و آن را از دانه‌ها جدا می‌کند. پس از استخراج کافئین، دانه‌ها دوباره بخار داده می‌شوند تا باقی‌مانده حلال از بین برود.
روش غیرمستقیم: در این روش، دانه‌ها ابتدا در آب داغ خیسانده می‌شوند. سپس آب جدا شده و با حلال شیمیایی ترکیب می‌شود. کافئین موجود در آب به حلال متصل شده و تبخیر می‌شود. آب بدون کافئین مجدداً به دانه‌ها برگردانده می‌شود تا عطر و طعم اصلی دوباره جذب شود.
روش‌های بدون حلال شیمیایی
روش‌های غیر شیمیایی تولید قهوه بدون کافئین که از دی‌اکسید کربن مایع یا آب استفاده می‌کنند، به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند:
روش دی‌اکسید کربن: در این روش، دی‌اکسید کربن مایع به داخل یک محفظه پرفشار با دانه‌های قهوه پمپ می‌شود. دی‌اکسید کربن به کافئین متصل شده و آن را از دانه‌ها جدا می‌کند.
روش آب (روش سوئیسی): در این روش، دانه‌های سبز قهوه در آب داغ خیسانده می‌شوند. این آب حاوی کافئین از طریق فیلترهای زغال فعال عبور داده می‌شود که فقط کافئین را جذب می‌کنند. آب بدون کافئین به دانه‌ها بازگردانده می‌شود تا عطر و طعم حفظ شود.
آیا قهوه بدون کافئین واقعاً عاری از کافئین است؟
یکی از تصورات نادرست این است که قهوه بدون کافئین کاملاً عاری از کافئین است. در حقیقت، حذف ۱۰۰ درصدی کافئین از دانه‌ها امکان‌پذیر نیست. معمولاً بیش از ۹۷ درصد کافئین حذف می‌شود؛ اما مقدار اندکی از کافئین همچنان باقی می‌ماند. به‌عنوان مثال، یک فنجان قهوه بدون کافئین حاوی حدود ۲ میلی‌گرم کافئین است، در حالی که یک فنجان قهوه معمولی حدود ۹۵ میلی‌گرم کافئین دارد.
آیا طعم قهوه بدون کافئین متفاوت است؟
برخی افراد معتقدند که قهوه بدون کافئین طعم متفاوتی دارد. این تفاوت می‌تواند ناشی از روشی باشد که برای حذف کافئین استفاده شده است. در فرآیند حذف کافئین، برخی از ترکیبات معطر نیز ممکن است استخراج شوند که بر طعم نهایی تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، کافئین بخشی از تلخی قهوه را ایجاد می‌کند، بنابراین با حذف آن ممکن است تلخی کاهش یابد. این موضوع می‌تواند برای افرادی که علاقه‌ای به قهوه تلخ ندارند، گزینه مناسبی باشد.
مزایای قهوه بدون کافئین
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه بدون کافئین مزایای پزشکی مشابه با قهوه معمولی دارد. این قهوه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند، زیرا مصرف قهوه بدون کافئین باعث بهبود حساسیت به انسولین و کاهش التهابات مرتبط با بیماری‌های متابولیک می‌شود. همچنین، برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مواد آنتی‌اکسیدانی موجود در قهوه بدون کافئین می‌توانند در پیشگیری از انواع خاصی از سرطان، به‌ویژه سرطان کبد و روده بزرگ، نقش داشته باشند.
علاوه بر این، مصرف منظم قهوه بدون کافئین با کاهش نرخ مرگ و میر، در میان افرادی که به دلایل پزشکی از مصرف کافئین اجتناب می‌کنند، مرتبط است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف سه فنجان قهوه بدون کافئین در روز، بدون اینکه اثرات منفی کافئین مانند اضطراب یا اختلال در خواب به همراه داشته باشد، بیشترین مزایا را برای سلامت به ارمغان می‌آورد.
ایمنی فرآیند حذف کافئین
تمام روش‌های حذف کافئین توسط سازمان‌های بهداشتی معتبر مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و استانداردهای غذایی اروپا ایمن شناخته شده‌اند. به‌عنوان مثال، روش اروپایی (European Method) که از متیلن کلراید استفاده می‌کند، دارای استانداردهای سختگیرانه‌ای برای میزان باقی‌مانده حلال‌ها در دانه‌ها است. این میزان معمولاً به حدی کم است که هیچ خطری برای مصرف‌کنندگان ندارد.
آیا قهوه بدون کافئین سالم است؟
مطالعات گسترده نشان داده‌اند که قهوه بدون کافئین نیز مانند قهوه معمولی با بسیاری از مزایای سلامتی همراه است. این مزایا شامل افزایش طول عمر، کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف و بهبود مدیریت وزن است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سایر نهادهای علمی نیز این مزایا را تأیید کرده‌اند.
کلام آخر
قهوه بدون کافئین یک انتخاب عالی برای افرادی است که به هر دلیلی می‌خواهند مصرف کافئین خود را محدود کنند. این نوع قهوه، اگرچه کاملاً بدون کافئین نیست، اما مقدار کافئین آن به‌قدری کم است که تأثیر خاصی بر بدن نمی‌گذارد. به لطف مزایای متعدد، طعم خوب و اطمینان از روش‌های ایمن حذف کافئین، قهوه بدون کافئین می‌تواند جایگاه ویژه‌ای در سبک زندگی سالم شما داشته باشد. اگر به دنبال بهترین تجربه در خرید قهوه هستید، حتماً سری به سایت علی‌کافه بزنید و از تنوع محصولاتشان لذت ببرید.
سوالات متداول
قهوه بدون کافئین چگونه تولید می‌شود؟
• قهوه بدون کافئین با حذف کافئین از دانه‌های سبز قهوه (قبل از برشته شدن) تولید می‌شود. این کار با استفاده از روش‌های مختلفی مانند حلال‌های شیمیایی، دی‌اکسید کربن مایع یا آب انجام می‌شود. هر روش ویژگی‌ها و تأثیرات خاص خود را بر طعم قهوه دارد.
آیا قهوه بدون کافئین کاملاً بدون کافئین است؟
• خیر، قهوه بدون کافئین کاملاً بدون کافئین نیست. در فرآیند کافئین‌زدایی، معمولاً بیش از ۹۷ درصد کافئین حذف می‌شود، اما مقدار بسیار کمی از آن همچنان در قهوه باقی می‌ماند. به طور مثال یک فنجان قهوه بدون کافئین حدود ۲ میلی‌گرم کافئین دارد.
آیا طعم قهوه بدون کافئین با قهوه معمولی فرق دارد؟
• بله، ممکن است تفاوت‌هایی در طعم قهوه بدون کافئین با قهوه معمولی وجود داشته باشد. این تفاوت می‌تواند به دلیل روش حذف کافئین باشد که ممکن است برخی از ترکیبات معطر قهوه را نیز تحت تأثیر قرار دهد. همچنین حذف کافئین می‌تواند میزان تلخی قهوه را کاهش دهد.
مزایای مصرف قهوه بدون کافئین چیست؟
• قهوه بدون کافئین مزایای مشابهی با قهوه معمولی دارد، از جمله کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و برخی سرطان‌ها به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها. همچنین برای افرادی که به کافئین حساسیت دارند یا به دلایل پزشکی از مصرف آن منع شده‌اند، گزینه مناسبی است و می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.